Daniëlle Laanstra, Politie Groningen Zuid (operationeel expert Jeugd & Gezinszaken/Huiselijk Geweld/Eergerelateerd Geweld en Kindermishandeling) en Sylvana Oldenburger, schoolleider Heyerdahl College (Openbaar praktijkonderwijs Groningen). (Foto: Rien Linthout)

Preventie begint bij warme banden tussen politie en onderwijs. Toch ervaren veel scholen een hoge drempel om de wijkagent binnen te laten. In Groningen zijn ze al ver. Hoe ziet zo’n samenwerking eruit?

“Als school bereiden we onze leerlingen voor op hun plek in de maatschappij. Een vertrouwensband met de politie hoort daarbij”, begint Sylvana Oldenburger. “Helaas staan niet alle scholen te springen om een agent in huis te halen, omdat ze er een verkeerd beeld bij hebben: ‘Als er politie rondloopt, is het vast een slechte school!’ Op het Heyerdahl College (praktijkonderwijs, onderdeel van Openbaar Onderwijs Groningen) hebben wij die gedachte losgelaten. Je verlaagt de drempel juist door de wijkagent uit te nodigen voor een kop koffie, zónder dat er iets aan de hand is. Het beeld dat leerlingen hebben bij de politie verandert daardoor. Een goed gesprek over een wapeninleveractie komt bijvoorbeeld makkelijker op gang bij wederzijds vertrouwen.”

“In feite moet elke school weten wie het politiecontact is”, zegt Daniëlle Laanstra, Operationeel Expert (OE) voor politieteam Groningen Zuid. “Maar dat is niet overal zo.” Er is een landelijke samenwerkingsovereenkomst tussen primair- en voortgezet onderwijs, mbo en politie. Maar door zaken als personeelsgebrek verschilt het nogal per regio wat daarmee wordt gedaan. Daniëlle: “In de stad Groningen proberen de wijkagenten in elk geval zo goed mogelijk in contact te blijven met de scholen in hun wijk.”

Chill op stap

Een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen school, politie en andere netwerkpartners in de wijken is het project Chill op stap, dat Sylvana en Daniëlle samen hebben opgezet. Sylvana: “Ik merkte als schoolleider dat leerlingen rond hun zestiende voor het eerst in aanraking kwamen met drank en andere middelen. Toen heb ik Daniëlle uitgenodigd voor een gesprek. Hoe mooi zou het zijn als we jongeren vooraf kennis kunnen laten maken met uitgaan? Wat zijn de risico’s en welke netwerkpartners van het onderwijs komen ze tegen?”

Zo is Chill op stap in het leven geroepen. Tijdens twee themaweken worden jongeren én ouders op hun eigen manier betrokken bij het thema veilig uitgaan in de openbare ruimte en horeca. Het begint met een voorstelling over uitgaan met een onhandige afloop. Daarna volgen workshops in samenwerking met de politie, brandweer en andere partners. Tot slot oefenen de jongeren (nood)situaties in echte Groningse horecagelegenheden. Na een paar succesvolle edities zijn er nu plannen om de gemeente een grotere rol te geven bij Chill op stap en nog meer scholen bij het project te betrekken.

Gaby Rasters, programmamanager Jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit bij de afdeling Veiligheid van de gemeente Eindhoven. Angela Suelmann, gepensioneerd adjunct-directeur van het St. Joriscollege, initiator/kartrekker van het spreekuur. (Foto: Erik Verburgt/VRBLD!)

“Als je iets wilt bereiken met jeugd, moet je dat samen doen”, stelt Angela Suelmann onomwonden. Sinds kort is ze gepensioneerd, maar als adjunct-directeur van het St. Joriscollege nam ze de afgelopen jaren regelmatig deel aan een directeurenoverleg voor het Eindhovense VO. “Daar spraken we over actuele thema's. Het VO kampte bijvoorbeeld met groepen leerlingen waar we lastig vat op kregen en met incidenten op social media. Ik riep op om daarin gezamenlijk op te trekken, want dit zijn problemen die de individuele school ontstijgen. Er werd een werkgroep samengesteld om in kaart te brengen wat er aan de hand is, welke rol social media daarin spelen en hoe we elkaar kunnen ondersteunen.”

De eerste lockdown doorkruiste de plannen van de werkgroep. Bovendien bracht de sluiting van scholen nieuwe problemen met zich mee; vuurwerkoverlast door scholieren bepaalde de gespreksagenda. Ineens waren er tal van praktische vraagstukken die om even praktische oplossingen vroegen. “We besloten een online spreekuur te starten waar scholen, handhavers, hulpverlening en andere betrokkenen bij aan kunnen haken om te weten wat er speelt in de wijken en welk handelingsperspectief je hebt: wie kun je bellen, wat kun je doen?”

Snel schakelen

Als programmamanager bij de afdeling Veiligheid van de gemeente Eindhoven was Gaby Rasters van meet af aan betrokken bij dit spreekuur. “Dankzij de praktische insteek bleven én blijven partijen aangehaakt: geen saaie vergadering, maar een plek waar je je vragen kunt stellen, je zorgen kunt delen en horen waar je hulp en advies kunt krijgen. Er kwamen vragen als: wat voor verboden vuurwerk is er in omloop, hoe ziet dat eruit, hoe wordt het verhandeld, waar moet ik op letten? Door te kijken wat er speelt, kregen we samen een goed beeld van de stad en konden we snel schakelen.” Ten tijde van de vuurwerkoverlast en de avondklokrellen vond het online spreekuur wekelijks plaats; inmiddels is de frequentie verlaagd naar om de 2-3 weken.

Gaby Rasters hoopt de komende tijd nog meer lokale partijen te verbinden op het gebied van jeugd en veiligheid. "Het zou mooi zijn om het verenigingsleven en ook de jeugd zelf te erbij te betrekken. Zo zijn we momenteel een hackaton aan het voorbereiden waarop leerlingen spelregels gaan bedenken voor social media. We moeten blijven samenwerken om gevoelens van onveiligheid onder jongeren, getriggerd door social media, tegen te gaan."