Henk Ferwerda, criminoloog bij Bureau Beke en gespecialiseerd in jeugdcriminaliteit, mede-ontwikkelaar van de Checklist Wapencontrole scholen. (Foto: privé)
 

Natuurlijk, pestgedrag komt op scholen vaker voor dan wapenbezit. Toch horen regels over wapens thuis in het veiligheidsbeleid van elke school, verklaart criminoloog Henk Ferwerda. “Voor ouders is het positief om te weten dat de school er aandacht aan besteedt.” De Checklist Wapencontrole helpt scholen op weg.

Al sinds de jaren 80 doet Henk Ferwerda vanuit Bureau Beke onderzoek naar jongeren en geweld. “Je ziet het thema wapens en jongeren om de zoveel jaar terugkomen, als er incidenten zijn”, weet hij. “Momenteel neemt het aantal incidenten weer toe, hoewel de jeugdcriminaliteit de afgelopen jaren juist is afgenomen.”

Om scholen te helpen om wapenbezit te voorkomen en zo nodig aan te pakken, ontwikkelde hij met zijn collega Joey Wolsink en praktijkprofessionals de Checklist Wapencontrole: een instrument waarmee scholen wapenbezit kunnen tegengaan. Met deze checklist kunnen scholen handen en voeten geven aan beleid en uitvoering. Trefwoorden: transparantie over regels rond kluisjes en wapenbezit, helder communiceren over afspraken, contact onderhouden met de wijkagent en andere lokale partners. Ferwerda: "Periodieke kluisjescontrole werkt preventief. Maar het moet wel zijn ingebed in het bredere veiligheidsbeleid van de school."

Schoolveiligheidsbeleid

De eerste Checklist Wapencontrole voor scholen verscheen al in 2009; onlangs is deze voor de tweede maal geüpdatet. “Sinds de eerste versie is er veel veranderd”, zegt Ferwerda. “Destijds was schoolveiligheid toch een beetje een taboeonderwerp. Maar tegenwoordig hoort het er steeds meer bij; nieuwe leerlingen en hun ouders willen op introductiebijeenkomsten ook graag horen hoe de school omgaat met zaken als pesten, grensoverschrijdend gedrag of agressie. Een veilig schoolklimaat begint met kleine dingen: naar wie kun je toe als je gepest wordt, bij wie kun je vertrouwelijk vertellen dat een medeleerling een steekwapen heeft?”

‘Controles op wapenbezit zijn niet alleen bedoeld voor scholen die problemen met wapens ervaren’, is te lezen in de checklist. Wanneer moet kluisjescontrole deel uitmaken van het veiligheidsbeleid? “Eigenlijk altijd”, zegt de onderzoeker. “Denk niet dat wapenbezit alleen in de grote stad voorkomt, of op bepaalde schooltypes. Wees realistisch. De school maakt deel uit van de maatschappij, dus de maatschappij komt ook de school binnen. Jongeren nemen dingen mee die niet gewenst zijn. Dat kan ook drugs of illegaal vuurwerk zijn. Als je daar preventief maatregelen op treft, is dat een kwestie van maatschappelijk realisme.”